Συνέντευξη Υπουργού Δημόσιας Τάξης κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη με θέμα: «Προτεραιότητες του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.» Αθήνα, 19-2-03

Σε μία κρίσιμη, ομολογουμένως, καμπή στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, με ευρύτερες, θετικές και αρνητικές προκλήσεις, το ευρύ πλέγμα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων αποκτά ιδιαίτερη  σ η μ α σ ί α.

Για το λόγο αυτό, θα τολμούσα να πω ότι, πέραν της διαχείρισης στο τρέχον εξάμηνο της προεδρίας μας, θα συνεισέφερε τα μέγιστα, και αυτό προτιθέμεθα να το επιδιώξουμε, εάν παράλληλα, εκκινήσει με πολιτικές κινήσεις και πρωτοβουλίες ένας ευρύτερος προβληματισμός ικανός να οδηγήσει σε μελλοντικές αποφάσεις και βήματα. 

Με κεκτημένο τα συμπεράσματα της Σεβίλλης, επιθυμούμε να αποκτήσουν συγκεκριμένο περιεχόμενο οι έννοιες:

–           της ενσωμάτωσης,

–           της κοινωνικής συνοχής,

–           του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,

–           της επιτήρησης των συνόρων,

–           της από κοινού ανάληψης των οικονομικών, και όχι μόνο, βαρών &

–           της αναπτυξιακής βοήθειας προς περιοχές, όπως αυτή των Βαλκανίων, της ανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου, με σκοπό να εξαλειφθούν οι εγγενείς αιτίες της αστάθειας και της έλλειψης συνθηκών κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης των χωρών αυτών.

Επιμένω σε αυτό, γιατί για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, πέραν της τριετίας, η Ένωση θέτει σε δοκιμασία εν μέσω ατέρμονων, δικαιολογημένων ωστόσο σε κάποιο βαθμό, νομικών διαδικασιών & διαπραγματεύσεων την ικανότητά της να χαράξει μία κοινή, συνεκτική και πολυδιάστατη μεταναστευτική πολιτική. Η πολιτική αυτή, όταν αποκτήσει «σάρκα & οστά» και συνεπώς εφαρμοσθεί, θα τολμούσα να πω, ότι θα μπορούσε έμμεσα να ιδωθεί ως η κατεξοχήν πολιτική και πολιτισμική μας απάντηση στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, ευρύτερα δε στις προκλήσεις ασφάλειας του αιώνα μας.

Το ερώτημα λοιπόν είναι εάν και κατά πόσο είμεθα έτοιμοι να ξεφύγουμε από τον κατακερματισμό των προσπαθειών μας. Να προσεγγίσουμε, δηλαδή, το ζήτημα της μετανάστευσης συνολικά και συνάμα σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση, με κριτήριο την αποφασιστικότητά μας να αντιμετωπίσουμε μεν τις  καταστάσεις, συνάμα δε να αποφύγουμε την λήψη μέτρων που θα μπορούσαν να ορθώσουν τείχη και ενισχύσουν τις διαχωριστικές, κοινωνικές γραμμές.

==========

Θα ήθελα επιγραμματικά να παρουσιάσω την προσέγγισή μας, τονίζοντας ότι όλες οι προσπάθειες αυτές θα επιφέρουν τους επιθυμητούς καρπούς μόνο μέσα από την αγαστή συνεργασία με τους εταίρους μας και την Επιτροπή. 

Από τη μία πλευρά στην εσωτερική διάσταση – πώς;

–           με την καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης &

–           με την κοινωνική ενσωμάτωση των νομίμων μεταναστών, στη βάση παραμέτρων που να δικαιώνουν και όχι να ακυρώνουν το όλο πλέγμα των κοινωνικών μας αξιών. 

Η καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης πρέπει να στηριχθεί, κατά απόλυτη προτεραιότητα, λόγω του, αναντίρρητα, μεγαλύτερου βάρους που δέχονται οι χώρες – μέλη της πρώτης εισόδου στα θαλάσσια και χερσαία σύνορά τους, αλλά και ενόψει της διεύρυνσης, στους εξής άξονες: άσυλο, διαδικασία επαναπατρισμού και ενιαία διαχείριση των εξωτερικών συνόρων.

Εμμένω στην ενιαία διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, της οποίας βασική συνιστώσα -και εδώ, μέχρι σήμερα, δεν έχει διαφανεί η πολιτική βούληση και η κοινή μας αντίληψη – αποτελεί η σύσταση του Κοινού Φορέα {Common Unit} για την φύλαξη και τον έλεγχο των συνόρων αυτών, σε συνδυασμό πάντα με τη δίκαιη κατανομή των βαρών.

Από την άλλη πλευρά στην εξωτερική διάσταση – πώς;

            –           με την καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης στις ίδιες τις τρίτες χώρες προέλευσης ή διακίνησης. Ένα πρώτο ουσιαστικό βήμα είναι αυτό του δικτύου των αξιωματικών συνδέσμων των χωρών – μελών, το οποίο, με το σκεπτικό των άμεσων προτεραιοτήτων μας, θα αναπτυχθεί πιλοτικά στα Δυτικά Βαλκάνια, θα επιθυμούσαμε συγχρόνως δε να επεκταθεί και στην Τουρκία.

            –           με τον από κοινού έλεγχο των νομίμων μεταναστευτικών ροών.

Στα δύο αυτά αλληλένδετα ζητήματα, η πρόνοιά μας θα δοκιμασθεί στην πράξη. Είναι η ίδια η πραγματικότητα στην οικοδόμηση των σχέσεων της Ένωσης με τρίτες χώρες ή καλύτερα περιοχές, ήτοι τα Βαλκάνια, την ανατολική Ευρώπη, την Τουρκία και ευρύτερα τη Μεσόγειο, που φέρνει την πτυχή της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων εγγύτερα στο όλο πλέγμα των εξωτερικών σχέσεών της. 

Συνεπώς, στη παρούσα συγκυρία, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην Τουρκία αφ` ενός μεν στο πλαίσιο της ενταξιακής της προοπτικής, αφ` ετέρου δε λόγω πιθανών εξελίξεων στο Ιράκ και των επιπτώσεών τους μέσα από ένα λαθρομεταναστευτικό και όχι μόνο κύμα. Με απλά λόγια, η συνεισφορά μας προς την γειτονική μας χώρα και η ανάληψη από την ίδια των ευθυνών της, καταδεικνύει πόσο άρρηκτα πρέπει να συμβαδίζει η εσωτερική και εξωτερική διάσταση της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που περιέγραψα παραπάνω. 

Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να θίξω μία άλλη βασική μας προτεραιότητα, η οποία συνίσταται στην ανάδειξη του ζητήματος του οργανωμένου εγκλήματος στα Δυτικά Βαλκάνια και στην κατάπολέμησή του, πολιτικά, αναπτυξιακά και σε μικρότερο βαθμό αστυνομικά. Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι αυτό εντάσσεται στη συνολική στρατηγική πρόταση για την περιοχή των Βαλκανίων, η οποία παρουσιάσθηκε επισήμως από την ελληνική κυβέρνηση.

Σας γνωρίζω ότι στο Συμβούλιο της 27ης και 28ης τρέχοντος, θα παρουσιάσω, με τη σειρά μου, στους εταίρους και στην Επιτροπή έναν διαδικαστικό «οδικό χάρτη» για τη συνέχεια που θα θέλαμε να δοθεί από τη Διάσκεψη του Λονδίνου και επέκεινα με πρώτο σταθμό τη συνάντηση κορυφής στη Θεσσαλονίκη με τους ηγέτες των Δυτικών Βαλκανίων.

Η ενασχόλησή μας με το οργανωμένο έγκλημα στα Δυτικά Βαλκάνια δεν θα μπορούσε να γίνει κατανοητή και συνάμα επιτυχής, εάν περιοριζόταν σε αστυνομικά και μόνο μέτρα.

Είναι πάνω απ` όλα μία καθαρά πολιτική στάση και απάντηση της Ένωσης. Γιατί, με το να προσπαθήσει κανείς να υποσκάψει, με ποικίλους τρόπους, τα θεμέλια του οργανωμένου εγκλήματος στην περιοχή αυτή, ενισχύει τους θεσμούς, τη δημοκρατία, την κοινωνικο – οικονομική ανάπτυξη, εν τέλει δε την ευρωπαϊκή προοπτική των επιμέρους χωρών και του συνόλου της περιοχής. 

Αποτελεί μάλλον τραγική ειρωνεία το γεγονός ότι το οργανωμένο έγκλημα έχει – εν αντιθέσει με τις δικές μας προσπάθειες και της ευρύτερης διεθνούς κοινότητας – καταφέρει να είναι αυτό που «απονευρώνει» τα σύνορα, διευκολύνει τις επαφές και προσφέρει διέξοδο στο μεγάλο αριθμό νέων ανέργων. Εξάλλου, η ανεργία αποτελεί τη στιγμή αυτή στις αρχές του αιώνα μας την κυριώτερη απειλή για τη σταθερότητα της περιοχής. Συνεπώς μόνο μία προληπτική, πολύπτυχα αναπτυξιακή, απάντησή μας θα είναι για τις βαλκανικές κοινωνίες η πραγματική εναλλακτική λύση.       

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΕΘΗΚΑΝ

ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ

ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ

Κ. ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗ

ΔΗΜ.: Θα ήθελα να ρωτήσω σε περίπτωση πολέμου στο Ιράκ θα υπάρξει μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα μέσω Τουρκίας, όπως λέτε στην εισήγησή σας. Πως θα εμποδιστεί αυτό; Πως θα μπορέσουμε να το ανακόψουμε πριν περάσουν σε μας και εν συνεχεία σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ: Είχα μία συνάντηση πριν από λίγες ημέρες με τον ύπατο αρμοστή του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες, τον κ. Λούμπερς, τον πρώην πρωθυπουργό της Ολλανδίας, ο οποίος με επισκέφτηκε στο Υπουργείο. Γίνεται μία μεγάλη προετοιμασία από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες που πιθανό και είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν σε περίπτωση πολεμικής σύρραξης στο Ιράκ.

Γίνονται προετοιμασίες και η κύρια χώρα αναφοράς σε ότι αφορά αυτήν την προετοιμασία είναι η Τουρκία. Ακριβώς γι αυτό το λόγο ανέφερα ότι θα δώσουμε ιδιαίτερη σημασία στο ζήτημα της Τουρκίας ενόψει και αυτών των εξελίξεων.

Επίσης, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζεται να χρηματοδοτήσει κάποιες μη κυβερνητικές οργανώσεις προκειμένου να δημιουργήσουν υποδομές στην Τουρκία και σε άλλες γειτονικές χώρες όπως είναι το Ιράν, για να υποδεχτούν πρόσφυγες που θα προέλθουν από τη σύρραξη.

ΜΑΡΝΕΛΟΣ: (Εκτός μικροφώνου).

ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ: Είναι πολύ σωστή η ερώτησή σας κύριε Μαρνέλο. Το σχήμα είναι υπηρεσιακό με την έννοια ότι αυτή την στιγμή υπάρχουν περίπου 17 προγράμματα πιλοτικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στα μισά από αυτά συμμετέχουμε και εμείς ως χώρα. Πιλοτικά προγράμματα τα οποία αποτελούν το πρόπλασμα για τον ενιαίο φορέα.

Τα προγράμματα αυτά πρόκειται να αξιολογηθούν στην τελική τους φάση τους επόμενους μήνες για να υπάρχει μία πολύ καθαρή εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσει αυτός ο ενιαίος φορέας.

Ο ενιαίος φορέας θα είναι επιχειρησιακός, θα αποτελείται από αξιωματικούς και ειδικούς στα ζητήματα της φύλαξης και διαχείρισης των συνόρων. Και η κάθε χώρα θα αναλάβει, ιδιαίτερα οι χώρες που έχουν σύνορα αντιλαμβάνεστε ότι θα αναλάβουν πρόσθετες ευθύνες. Γι αυτό άλλωστε και θέτουμε και εμείς το ζήτημα της δίκαιης κατανομής των βαρών.

Εμείς ως χώρα έχουμε ζητήσει και νομίζω ότι είναι στην τελική φάση να το πάρουμε, το Κέντρο Διαχείρισης Θαλασσίων Συνόρων, μιας και έχουμε περάσει το πρόβλημα όπως ξέρετε από πλευράς Αιγαίου Πελάγους. Έτσι ώστε να υπάρξει μια άμεση αντιμετώπιση σε επίπεδο διαχειριστικό, επιχειρησιακό του προβλήματος αυτού.

ΜΑΡΝΕΛΟΣ: Δηλαδή πρακτικά το σώμα συνοριοφυλάκων που λειτουργεί αυτή τη στιγμή θα ενισχυθεί από ενιαία ευρωπαϊκή δύναμη, ή απλά θα είναι οικονομική συνεισφορά;

ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ: Όχι. Η απάντηση κύριε Μαρνέλο είναι ότι το σώμα των συνοριοφυλάκων της χώρας μας και των άλλων χωρών θα αποκτήσουν ενιαίες υποδομές, ενιαία εκπαίδευση, ενιαίο τρόπο αντίδρασης και μια σειρά ζητήματα που θα αφορούν τον τρόπο τον οποίον επιχειρούν αυτά τα σώματα.

ΜΑΡΝΕΛΟΣ: Και μία τελευταία ερώτηση. Είπατε για το θέμα της μεταναστευτικής πολιτικής της ενιαίας και της ενσωμάτωσης. Θα ήθελα να ρωτήσω γενικά, η Ελλάδα τι δυνατότητες έχει περαιτέρω ενσωμάτωσης μεταναστών με βάση την κατάσταση που επικρατεί σήμερα;

ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ: Έχω τοποθετηθεί στο ζήτημα αυτό και παλαιότερα. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε οριακό σημείο. Δεν υπάρχει δυνατότητα ένταξης και άλλων μεταναστών διότι είναι προφανές ότι θα δημιουργηθούν ακραία κοινωνικά προβλήματα και βεβαίως μέσα από αυτά τα ακραία κοινωνικά προβλήματα αναπτύσσονται και οι ακραίες φωνές, οι ακροδεξιές, οι ρατσιστικές. Και μέσα από αυτά τα ακραία κοινωνικά προβλήματα επωάζεται το αυγό του φιδιού.

ΔΗΜ.: Κύριε Υπουργέ, είναι δυο οι ερωτήσεις που θέλω να σας κάνω.

Η πρώτη είναι το κόστος το οποίο απαιτείται για τη σύσταση αυτού του ενιαίου φορέα και το δεύτερο είναι για το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η λαθρομετανάστευση στις ρίζες της. Δηλαδή στις χώρες από τις οποίες προέρχεται από τη στιγμή που αυτό, αν δεν κάνω λάθος στην κρίση μου, απαιτεί ταυτόχρονα και εκδημοκρατισμό των κοινωνιών των χωρών αυτών, αλλά και οικονομικά κίνητρα. Ανάπτυξη δηλαδή, ώστε να παραμείνουν.

ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ: Αυτό ακριβώς επισήμανα ότι χρειάζεται πολύπλευρη αναπτυξιακή βοήθεια στις χώρες αυτές. Αλλά ταυτόχρονα χρειάζεται υπογραφή συμφωνιών μαζί τους για επαναπατρισμό και χρειάζεται επίσης δέσμευση αυτών των χωρών να τηρήσουν τις ευθύνες τους.

Και ότι αφορά το κόστος του ενιαίου φορέα, αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι στο στάδιο της μελέτης αυτού του θέματος και πιστεύω ότι μέχρι το Μάιο θα έχουμε συγκεκριμένες απαντήσεις.

ΔΗΜ.: Η προοπτική διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημιουργεί κάποια νέα δεδομένα στον τομέα αυτό, πάταξης της λαθρομετανάστευσης; Και πόσο εναρμονισμένες είναι οι υπό ένταξη χώρες στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ: Ασφαλέστατα δημιουργεί νέα προβλήματα, από την άλλη πλευρά όμως οι χώρες αυτές όπως ξέρετε με την ένταξή τους έχουν αποδεχτεί το κοινοτικό κεκτημένο. Συνεπώς, ήδη έχουν λάβει και είναι υποχρεωμένες να λάβουν μέτρα για την καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης και αν αναλογιστούμε ότι η Πολωνία, η Ουγγαρία και άλλες χώρες όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία που θα ενταχθούν τα επόμενα χρόνια είναι χώρες που έχουν σύνορα υψηλού κινδύνου, μεταναστευτικές χώρες, αντιλαμβάνεστε ότι τα μέτρα στις χώρες αυτές πρέπει να είναι πολύ σοβαρά και πολύ υψηλού επιπέδου.

ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Κύριε Υπουργέ, θέλω να ρωτήσω το εξής. Όπως καλά γνωρίζετε στις χώρες αυτών των Βαλκανίων ανθεί ότι το λαθραίο και το παράνομο, υπό την σκέπη των κυβερνήσεών τους.

Πιστεύετε ότι τη στιγμή που έχει τέτοια εισροή χρήματος, αυτές οι χώρες θα αντιδράσουν ευνοϊκά σε αυτές τις προτάσεις, θα το αποδεχτούν, ή θα λέμε και θα ξελέμε;

ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ: Κύριε Νικολαϊδη, έχουμε ζήσει πολλές ανακολουθίες τα τελευταία χρόνια και ανακόλουθες γενικά συμπεριφορές στις χώρες αυτές. Από την άλλη πλευρά υπάρχει μία πραγματικότητα ότι η κατάσταση σταδιακά βελτιώνεται. Υπάρχει μία σχέση ανατροφοδότησης του οργανωμένου εγκλήματος προς διάφορες κυβερνήσεις και το τανάπαλιν. Αυτό είναι βέβαιο και το έχουμε ζήσει.

Το σίγουρο είναι ότι η ελληνική θέση αυτή τη στιγμή δικαιώνεται. Πολλές χώρες της Ευρώπης, της Ένωσης θεωρούσαν ότι το οργανωμένο έγκλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί με κάποια αστυνομικά κατασταλτικά μέτρα. Η θέση της Ελλάδας ήταν ότι πρέπει να αναπτύξουμε πολιτικές κοινωνικές, οικονομικές, αναπτυξιακές που θα οδηγήσουν στην άμβλυνση  των κοινωνικών προβλημάτων στην μείωση της ανεργίας, στην αύξηση του εισοδήματος για να μην μπορεί το οργανωμένο έγκλημα να ευημερεί σε αυτόν το βαθμό στα Βαλκάνια.

Συνεπώς, θα σας έλεγα ότι απαιτείται μία διαρκής προσπάθεια και βοήθεια ουσιαστική προς αυτές, αλλά και ταυτόχρονα συνεχή έλεγχο. Συνεχή έλεγχο κατά πόσο αξιοποιούν σωστά την βοήθεια, την αναπτυξιακή η οποία τους δίνετε.

ΔΗΜ.: Θα ήθελα να ρωτήσω για την οικονομική ανάπτυξη των Βαλκανίων, είναι εφικτός αυτός ο στόχος όταν οι προβλέψεις των ειδικών για τις αναπτυγμένες για τις ευρωπαϊκές χώρες είναι δυσοίωνες λόγω του πολέμου που θα γίνει στο Ιράκ;

ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ: Οι χώρες των Βαλκανίων έχουν κάποιους συγκεκριμένους ρυθμούς ανάπτυξης, η οποία τα επόμενα χρόνια είναι βέβαιο ότι θα είναι υψηλοί ρυθμοί διότι αυτή τη στιγμή ουσιαστικά αναδύονται μέσα από τις στάχτες και ανασυγκροτούνται.

Το πρόβλημα είναι όλη αυτή η διαδικασία ανασυγκρότησης κατά πόσο γίνεται συντεταγμένα με θεσμούς, με δημοκρατία, με δικαιοσύνη, με αστυνομία, με καταπολέμηση μιας σειράς φαινομένων που εμφανίζονται εκεί.

Και ο ρόλος της Ένωσης και ο δικός μας είναι αφενός μεν μια αναπτυξιακή οργανωμένη βοήθεια και από την άλλη, επιμένω για πολλοστή φορά σε αυτό, ένας έλεγχος κατά πόσο τηρούνται τα κριτήρια. Κατά πόσο ο καθένας τηρεί τις ευθύνες του απέναντι στην Ένωση.

ΔΗΜ.: Για το οδικό χάρτη που πρόκειται να παρουσιάσετε στις 27 Φεβρουαρίου μπορείτε να μας δώσετε ορισμένες διευκρινίσεις. Πρόκειται απλώς για ένα ημερολόγιο συναντήσεως, ή συνοδεύεται και με στόχους που πρέπει να εκπληρωθούν σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα;

ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ: Ο οδικός χάρτης αναφέρεται στην απόφασή μας να δρομολογήσουμε συγκεκριμένες εξελίξεις στην περιοχή μετά τη συνδιάσκεψη του Λονδίνου. Δηλαδή, οι σύνδεσμοι αξιωματικοί που ανέφερα, μία επίσκεψη δική μου σε όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων για μία ουσιαστική επαφή με τους ηγέτες και τους υπουργούς, τους ομολόγους. Επίσης περιλαμβάνει την σύνδεση των αξιωματικών αυτών με τους υπόλοιπους αξιωματικούς που υπάρχουν της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις αποστολές της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υπάρχουν στις χώρες αυτές.

Περιλαμβάνει ακόμα μία έκθεση αξιολόγησης για κάθε χώρα κατά πόσο δηλαδή, η κάθε χώρα έχει πραγματοποιήσει τα βήματα τα οποία δεσμεύτηκε ουσιαστικά να πραγματοποιήσει το προηγούμενο διάστημα.

Υπάρχει άλλη ερώτηση;

Ευχαριστώ πολύ.

ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Κυρίες και κύριοι,

Το να μιλήσει κανείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα φαντάζει σχετικά απλό. Τόσο απλό, ώστε να κινδυνεύει να περάσει πολύ εύκολα, καθώς αναφέρει ο Victor Hugo, από τον χώρο των ιδεών, στον χώρο των κοινοτυπιών.

Φοβάμαι λοιπόν ότι θα ακουσθεί ως κοινοτυπία αν πω ότι:

– Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν το θεμέλιο κάθε Δημοκρατίας?

– αν πω ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα στη ζωή, στην ελευθερία και στην ασφάλεια?

– αν πω ότι η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων οδηγεί στη βαρβαρότητα , στην φθίση και στην αποσάθρωση της ανθρώπινης συνείδησης?

– αν πω ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιόνται ελεύθεροι και ίσοι απέναντι σε δικαιώματα και αξιοπρέπεια.

Όσο όμως Κες και Κοι είναι εύκολο να μιλά κανείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τόσο δύσκολο είναι να τα ασκεί κανείς. Όσο εύκολος είναι ο λόγος για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τόσο δύσκολη είναι η πράξη τους. Και αυτό γιατί τα ανθρώπινα δικαιώματα – και μαζί τους οι δημοκρατικοί θεσμοί, αφού τα μεν είναι προϋπόθεση των δε – κινδυνεύουν αδιάκοπα. Κινδυνεύουν αδιάκοπα παρά το γεγονός ότι αποτελούν κατάσταση σύμφωνη με τη λογική φύση του ανθρώπου. Έτσι, δεν μπορούμε για παράδειγμα να πούμε ότι μια δικτατορία κινδυνεύει. Πέφτει, αλλά δεν κινδυνεύει. Απεναντίας, τόσο η Δημοκρατία, όσο και τα ανθρώπινα δικαιώματα κινδυνεύουν από την ίδια τους τη φύση, γιατί στην άσκηση και στη λειτουργία τους έχουμε όλοι μας μερτικό ευθύνης: Κυβέρνηση, Αστυνομία, πολίτες.

Πράγματι, πολλοί είναι εκείνοι που αποδίδουν στον ίδιο τον άνθρωπο και σε κανέναν άλλο την ευθύνη για την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι συνθήκες της ζωής του. Αν τα πράγματα είναι έτσι, τότε εύκολα εξάγεται το συμπέρασμα ότι στο ίδιο το άτομο μεταφέρεται μια μεγάλη ευθύνη: Πέρα από την ευθύνη για τα δικά του δικαιώματα και η ευθύνη για τα δικαιώματα όλων των άλλων. Πρόκειται δηλ. εδώ για την ηθική πλευρά του θέματος, για το «ηθικά δρων» άτομο μέσα στην κοινωνία. Παράλληλα όμως πρόκειται και για την ουσιαστική πλευρά του θέματος, γιατί ελεύθερος άνθρωπος και ανελεύθερη κοινωνία δεν συμβαδίζουν και δεν συνυπάρχουν ποτέ.

Γεννιέται όμως το ερώτημα: Γιατί τόσος λόγος για τα ανθρώπινα δικαιώματα; Η ύπαρξή τους εξασφαλίζει τάχα την ιδανική και τέλεια κοινωνία;

Κυρίες και Κύριοι, γνωρίζουμε όλοι μας πολύ καλά ότι η τέλεια κοινωνία σαν σκοπός ήταν και παραμένει ουτοπία, ενώ η ιδανική κοινωνία σαν ισχυριζόμενη πραγματικότητα ήταν και παραμένει ιδεολογία. Δεν υπήρξε και δεν υπάρχει καμιά ανθρώπινη κοινωνία χωρίς τις ανθρώπινες αδυναμίες. Όποιος κόπτεται για μια πραγματική κοινωνία χωρίς αδυναμίες και διαφωνίες, αυτός δεν πληροφορεί αλλά αποπληροφορεί. Όποιος συνηγορεί για μια ιδανική κοινωνία, αυτός υποπίπτει σε μια ιδεαλιστική πλάνη ή νοθεύει την ιστορία. Αυτός πλανάται ή αποπλανά.

Χρέος μας ωστόσο ήταν και παραμένει να πλησιάσουμε όσο γίνεται την ιδανική κοινωνία. Τι πρέπει λοιπόν να γίνει; Από πού πρέπει να αρχίσει κανείς;

Η άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί την πρώτη απάντηση. Επιβάλλεται γι`αυτό να επικρατήσει πρωτίστως η αρχή της ισότητας μεταξύ των ανθρώπων όλου του κόσμου, χωρίς τη διάκριση φυλής, φύλου, εθνικότητας, επαγγέλματος ή ιδιαίτερων συνθηκών της ζωής. Μιλώντας για ισότητα εδώ, εννοούμε φυσικά την ισότητα των ανθρώπων απέναντι στο νόμο. Δεν εννοούμε σε καμιά περίπτωση εξισωτισμό ή ισοπέδωση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Μια τέτοια διακήρυξη προϋποθέτει βέβαια, ότι το Δίκαιο και ο Νόμος είναι αποτέλεσμα αλληλέγγυας και διανθρώπινης συμφωνίας. Με την έννοια αυτή, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι για μας φυσικά. Δεν αποτελούν δηλ. θέμα απόφασης της όποιας πλειοψηφίας, αλλά φυσικά και δεδομένα, που ως σύνολο απαρτίζουν τον κατάλογο των θετικών κανόνων Δικαίου.

Απέναντι στην πραγματικότητα αυτή Κυρίες και Κύριοι, που είναι το απαύγασμα ιστορικής εμπειρίας αιώνων, πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας με ιδιαίτερη προσοχή. Κυβερνήσεις και οργανισμοί που δεν εφαρμόζουν την αρχή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ας βρουν ένα σορό ψέματα να τη δικαιολογήσουν. Ένα μόνον δεν τους επιτρέπεται να κάνουν: Να την αγνοήσουν.

Σε ό,τι αφορά τις Αστυνομίες όλου του κόσμου, που πρώτες αυτές καλούνται να προστατεύσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και χάριν αυτών υπάρχουν, θα θυμίσω μόνον τα λόγια του Λόρδου Εκετον «ότι η εξουσία διαφθείρει και η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα».

Την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να διαφυλάξουμε «ως κόρη οφθαλμού». Χωρίς αυτά η κοινωνία μετατρέπεται σε μια ιζηματογενή μάζα ανθρώπων, όπου κυριαρχούν οι απελεύθεροι, χωρίς πραγματική γνώση, πάθος και πόθο για ελευθερία και προκοπή. Και μια τέτοια εκμαυλισμένη κοινωνία είναι σίγουρο ότι πολύ σύντομα δεν θα μπορεί να κρίνει, να διακρίνει και να αυτοπροσδιοριστεί.

Κυρίες και Κύριοι,

ο 21ος αιώνας βρίσκει τον άνθρωπο σε μια πορεία προς το άγνωστο και με ένα νέο θεμελιώδη τύπο μοναξιάς: Δεν μπορεί να προσδιορίσει με σαφήνεια τον εχθρό του όπως έκανε στο παρελθόν με τους φεουδάρχες, τον καπιταλισμό, τον κομμουνισμό, το κράτος, την γραφειοκρατία κλπ.

Ανεξάρτητα όμως από τον οποιοδήποτε «αυριανό εχθρό» – με μεγάλη ίσως πιθανότητα να ανεβρεθεί αυτός στην πληροφορική, στην τηλεματική ή στην φασματική κοινωνία – όλοι νομίζω ότι θα συμφωνούσαμε σε κάτι: Ότι θα θέλαμε την κοινωνία μας πιο ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΙΝΗ. Η ανάγκη της κοινωνικής αλληλεγγύης γίνεται ολοένα και πιο οφθαλμοφανής, μιας και η αναζήτηση μιας ζωής περισσότερο συντροφικής, μιας αναδίπλωσης δηλ. προς τον ίδιο μας τον εαυτό, γίνεται σήμερα και πάλι ένας ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ.

Τελειώνοντας θα επιθυμούσα να συγχαρώ τους διοργανωτές αυτής της σημαντικής ημερίδας και να ευχαριστήσω όλους όσους με λόγω ή έργο συνέβαλαν στην επιτυχία της.

Σας ευχαριστώ.

Είμαστε σήμερα όλοι εδώ, στην πρώτη γιορτή της Αστυνομίας, για να τιμήσουμε τους άνδρες και τις γυναίκες που δίνουν καθημερινά τη μάχη της ασφάλειας του πολίτη.

Θα αξιοποιήσω αυτή την ευκαιρία για να πω δημόσια αυτό που έχω ήδη πει σε εσωτερικές συζητήσεις στα στελέχη της Αστυνομίας, όλο αυτό το διάστημα που συνεργάζομαι μαζί τους ως πολιτικός προϊστάμενος του Υπουργείου.

Ότι είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος από τη δουλειά τους και την απόδοσή τους. Και τους ευχαριστώ δημόσια για την προσπάθεια που καταβάλλουν σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες.

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από νέα φαινόμενα εγκληματικότητας που παράγονται από την αποξένωση, τις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, τη φτώχεια και την εξαθλίωση, αλλά ακόμα και από την τεχνολογική ανάπτυξη και την αποϊδεολογικοποίηση που ρευστοποιεί "αξίες" και συμπεριφορές.

Νέα φαινόμενα που απειλούν την ασφάλεια του πολίτη στην καθημερινή του ζωή, αλλά απειλούν επίσης και τη διεθνή ασφάλεια και ανατρέπουν τις προτεραιότητες της διεθνούς κοινότητας.

Η χρονιά που πέρασε μπορεί νομίζω να χαρακτηρισθεί ως η "αφετηρία" της νέας εποχής της αστυνομίας.

Υπήρξαν επιτυχίες και μάλιστα εντυπωσιακές σε όλα τα επίπεδα δραστηριότητας.

Στη μάχη για την εξάρθρωση της τρομοκρατίας, στη μείωση της εγκληματικότητας, αλλά και σε άλλους τομείς όπως η μείωση των τροχαίων ατυχημάτων.

Η προσπάθεια που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει επιτέλους να αποδίδει αποτελέσματα.

Ένα είναι βέβαιο. Ότι οι νέες υποδομές που αναπτύξαμε και ο στρατηγικός σχεδιασμός των δράσεων με βάση τα νέα δεδομένα, δεν θα ήταν αρκετά αν δεν άλλαζε το κλίμα μέσα στα στελέχη του Υπουργείου σε όλα τα επίπεδα.

Είμαι ικανοποιημένος όχι μόνο γιατί σήμερα μπορούμε σ` αυτή τη γιορτή να πούμε ότι ο απολογισμός είναι θετικός, αλλά πολύ περισσότερο γιατί άλλαξε τα βλέμμα των αστυνομικών μας, ανδρών και γυναικών.

Είμαι ικανοποιημένος, γιατί σήμερα οι συνεργάτες σας κύριε Αρχηγέ, έχουν περισσότερη αυτοπεποίθηση, περισσότερη πίστη και αφοσίωση στη δουλειά τους.

Αυτό είναι το μεγαλύτερο κέρδος, κυρίες και κύριοι. Αυτή είναι η μεγαλύτερη επένδυση της αστυνομίας για το μέλλον.

Ότι σπάσαμε το φαύλο κύκλο της απαξίωσης της Αστυνομίας και των Αστυνομικών. Ότι αφήσαμε πίσω το κακό παρελθόν, ένα παρελθόν για το οποίο πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι όλοι είχαμε ευθύνες.

Και η πολιτεία και οι ιστορικές συγκυρίες αλλά και οι αστυνομικοί.

Η κοινή μας φιλοδοξία είναι να βελτιώσουμε ακόμη περισσότερο την εικόνα της Αστυνομίας στα επόμενα χρόνια. Γιατί στο σημερινό περιβάλλον καμιά υπηρεσία δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική αν δεν διαθέτει θετική εικόνα στην κοινωνία. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τον ιδιωτικό τομέα και τις επιχειρήσεις. Ισχύει κατά μείζονα λόγο για το δημόσιο και τις δημόσιες επιχειρήσεις. Στο σύγχρονο κόσμο για να είσαι αποτελεσματικός πρέπει πρώτα από όλα να είσαι αποδεκτός, αυτό επιδιώκουμε με σύστημα και σχέδιο.

Οι κατευθύνσεις μας είναι γνωστές αλλά θα τις επαναλάβω.

Αστυνομία σύγχρονη και αποτελεσματική σημαίνει

·        Αστυνομία κοντά στον πολίτη με σεβασμό στα δικαιώματά του και τις ελευθερίες του. Με σεβασμό στο δικαίωμα της ασφάλειας στο σπίτι του, στη γειτονιά του, στην εργασία του.

·        Αστυνομία τεχνολογικά επαρκής, με σύγχρονες μεθόδους διοίκησης, σχεδιασμού και δράσης. Με ισχυρό σύστημα διεθνών σχέσεων και ανταλλαγής τεχνογνωσίας και πληροφοριών.

·        Αστυνομία με επάρκεια στελεχών. Με στελέχη καλά εκπαιδευμένα που αντλούν ηθική και υλική ικανοποίηση από το επάγγελμά τους και έχουν κοινωνική αναγνώριση και υποστήριξη.

Αυτές είναι οι τρεις βασικές κατευθύνσεις, η φιλοσοφία της πολιτικής μας. Και είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ότι τις κατευθύνσεις αυτές, τις συμμερίζεται σχεδόν το σύνολο του πολιτικού κόσμου της χώρας και το σύνολο της Ελληνικής κοινωνίας.

Πάνω σ` αυτές τις κατευθύνσεις στηρίζεται και ο προγραμματισμός για τη χρονιά που έρχεται. Θα αναφερθώ μόνο στις δύο μεγάλες μας προτεραιότητες για τη χρονιά που έρχεται, θα είμαι πολύ σύντομος.

·        Πρώτη μας προτεραιότητα για την επόμενη χρονιά είναι η καθιέρωση του "Αστυνομικού της γειτονιάς" από τις αρχές Μαρτίου στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Ο Αστυνομικός της γειτονιάς θα είναι κοντά στον πολίτη. Κάθε πολίτης θα ξέρει ποιος Αστυνομικός είναι υπεύθυνος για τη γειτονιά του και θα μπορεί να απευθύνεται σ` αυτόν για κάθε πρόβλημα. Στόχος μας είναι να μειώσουμε ακόμη περισσότερο αυτό που ονομάζεται "μικροέγκλημα" το οποίο όμως παράγει ανασφάλεια στη καθημερινή ζωή των πολιτών. Θέλουμε να σπάσουμε τον απρόσωπο χαρακτήρα της Αστυνόμευσης. Έτσι θα ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο τις σχέσεις εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ των πολιτών και της Αστυνομίας.

·        Δεύτερη μεγάλη προτεραιότητά μας είναι η προετοιμασία για τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004. Σήμερα είμαστε περισσότερο βέβαιοι από ποτέ ότι οι αγώνες θα είναι ασφαλείς και αυτή τη βεβαιότητα τη μοιράζεται μαζί μας και η διεθνής κοινότητα. Και η βεβαιότητά μας αυτή προκύπτει από τη συστηματική προετοιμασία που γίνεται από τη Διεύθυνση Ασφάλειας των Ολυμπιακών αγώνων. Μέσα στο 2003 θα επιλεγούν τα επιχειρησιακά σχέδια που έχουν ήδη εκπονηθεί και ελέγχονται. Προμήθεια τεχνολογικού εξοπλισμού, εκπαίδευση και επιχειρησιακή ετοιμότητα του προσωπικού, ανταλλαγή τεχνογνωσίας, όλα βρίσκονται σε εξέλιξη και προχωρούν με κανονικούς ρυθμούς.

Φύλαξα για το τέλος μια δέσμευση που είναι η διαρκής προτεραιότητά μου.

Γνωρίζουμε ότι παρά τα βήματα που έχουν γίνει χρειάζεται να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο το εισόδημα των αστυνομικών μας και να βελτιώσουμε ακόμη περισσότερο τις συνθήκες εργασίας τους.

Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η προσπάθεια αυτή από τη δική μου πλευρά και βέβαια από τη πλευρά της Κυβέρνησης συνολικά, είναι συνεχής έτσι όπως ήταν εξάλλου και μέχρι σήμερα.

Και η προσπάθεια αυτή θα έχει απτά αποτελέσματα για τους αστυνομικούς μας και στη χρονιά που έρχεται.

Σας εύχομαι υγεία, προσωπική ευτυχία και ακόμη μεγαλύτερες επιτυχίες. Είμαστε όλοι εμείς, η πολιτεία και κυρίως οι πολίτες αυτής της χώρας στο πλευρό σας.

 Σας ευχαριστώ